Tết vốn là dịp đoàn viên vui vẻ nhất của mỗi gia đình trong năm. Dù đi đâu, làm gì, cứ đến tết là ai cũng cố gắng trở về trước ngày 30 tháng Chạp, cùng sum vầy gói bánh chưng, đón giao thừa. Với những người lao động làm việc ngoại tỉnh, hoặc du học hay xuất khẩu lao động ở nước ngoài, không phải năm nào cũng có thể thu xếp để về quê vào dịp này. Trong khoảnh khắc giao thừa thiêng liêng, ai cũng đau đáu nhớ nhà, nhớ người thân và khó mà kìm nén được cảm xúc trong lòng.

Vợ chồng anh Lường Bình Minh, quê ở xã Mường Sang, huyện Mộc Châu cùng đi du học tại Paris (Pháp) năm 2018. Từ đó đến nay, hai vợ chồng anh chưa năm nào được về quê đón tết, phần vì khoảng cách địa lý quá xa, nhưng lý do chính là bởi chi phí đi lại quá tốn kém. Anh Minh chia sẻ: Gần 6 năm xa nhà và 5 cái tết xa quê, năm nào chúng tôi cũng tụ tập cùng nhau gói bánh chưng, tổ chức tiệc đón năm mới, hàn huyên nói chuyện cho vơi nỗi nhớ quê nhà.

Còn chị Đặng Thị Son quê ở xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, hiện đang sống và làm việc tại thành phố Đài Bắc (Đài Loan) từ năm 2019 đến nay cũng vậy. Vì điều kiện gia đình khó khăn, chị quyết định gửi 2 con cho ông bà ngoại để đi xuất khẩu lao động. Ở Đài Loan, chị được sắp xếp làm hộ lý cho một viện dưỡng lão, công việc khá vất vả và bận rộn. Gạt đi nỗi nhớ nhà, nhớ con, chị còn tranh thủ thời gian để làm, kiếm thêm thu nhập để gửi về nuôi con. Chị Son tâm sự: Xa nhà lâu năm nên chỉ được nhìn thấy con qua màn hình điện thoại, nhìn con lớn dần mà thương con lắm. Mỗi năm gần đến tết, con gái lại hỏi mẹ có về không, lúc ấy chỉ biết giấu nước mắt động viên con. Là lao động phổ thông, thu nhập không cao lắm, nên năm nay, tôi tiếp tục ký hợp đồng lao động thêm 3 năm nữa, hy vọng kiếm thêm được chút vốn để về quê đoàn tụ cùng các con.

Không du học hay lao động ở nước ngoài, nhưng rất nhiều người Sơn La đi làm tại các khu công nghiệp ngoại tỉnh cũng hạn chế về quê đón tết để tiết kiệm chi phí, nhất là công nhân ở khu vực miền Nam. Đa phần công nhân lao động phổ thông đều có mức lương thấp, trong khi đó, tiền vé máy bay, vé tàu xe dịp tết thường tăng cao. Với những gia đình cả vợ chồng, con cái cùng vào Nam sống và làm việc thì tiền vé tàu xe hay vé máy bay về quê đón tết luôn là quá sức với khả năng chi trả của họ. Một số công ty hỗ trợ tiền vé về quê dịp cuối năm nhưng với công nhân ở xa như Sơn La thì không thấm tháp gì. Vài công ty vì tính chất công việc vẫn phải sản xuất những ngày Tết Nguyên đán để kịp tiến độ và trả lương công nhân gấp đôi, gấp ba ngày thường, nên nhiều người cũng chọn ở lại làm thêm dịp này để tăng thu nhập.

Như trường hợp vợ chồng chị Lò Thị Nhập quê ở huyện Bắc Yên, hai vợ chồng chị đưa con nhỏ vào Đồng Nai kiếm việc làm từ năm 2015. Nơi đất lạ quê người lại dắt theo con nhỏ, hai vợ chồng chật vật mãi mới kiếm được việc làm phù hợp, 3 năm sau lại sinh thêm bé thứ hai nên càng vất vả. Chị nhận làm công nhân may, anh làm thợ cơ khí, đến nay, hai vợ chồng vẫn thuê nhà trọ, thu nhập đủ chi tiêu sinh hoạt gia đình, chưa bao giờ dám nghĩ tới chuyện mua vé máy bay đưa các con về quê ăn tết. Chị Nhập kể: Gần 9 năm sống ở Đồng Nai, chưa một lần gia đình về quê ăn tết. Duy nhất dịp hè cách đây 6 năm, hai vợ chồng đưa con gái lớn về thăm ông bà, còn đứa nhỏ năm nay đã 5 tuổi vẫn chưa một lần được về Sơn La. Cũng vì quê nhà quá xa, riêng tiền vé máy bay đã quá khả năng của hai vợ chồng, còn chưa kể các khoản phí đi lại nhiều tuyến khác mới về được đến nhà. Nên vợ chồng tôi xác định không về quê dịp tết, mà ở lại làm thêm và lo cho các con có một cái tết đầy đủ một chút. 

Đây chỉ là vài trường hợp trong số rất nhiều những người Sơn La đang làm việc ngoại tỉnh và cả ở nước ngoài. Mỗi người một hoàn cảnh, một công việc và nơi sống khác nhau, họ lựa chọn xa quê hương vì công việc, mưu sinh hoặc học tập để phát triển bản thân. Những cái tết ở nơi đất khách cứ dần nhiều lên, người xa quê cũng dần quen với cảm giác nhớ nhà, nhớ không khí sum vầy ở quê hương để chọn cho mình những cách đón tết phù hợp với điều kiện thực tế ở nơi họ sống. Vậy nên, tết dù ở đâu cũng vẫn trọn vẹn ý nghĩa để mỗi người bước sang một năm mới với những niềm tin và hy vọng mới.