Sau một ngày diễn ra sôi nổi, với nhiều hoạt động hấp dẫn, Ngày hội xoài Yên Châu năm 2023 đã thành công tốt đẹp và để lại ấn tượng tốt đẹp cho du khách, người dân. Ngày hội là dịp tổ chức giới thiệu, quảng bá thương hiệu "Xoài Yên Châu", tôn vinh người trồng xoài; tạo cơ hội cho người trồng xoài được giao lưu học hỏi, nâng cao kinh nghiệm.

Tham dự ngày hội có các đồng chí: Lường Thị Vân Anh, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy; Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo một số sở, ngành của tỉnh; cùng đông đảo khách du lịch và nhân dân trên địa bàn.

Ngày hội xoài Yên Châu là hoạt động thường niên được UBND huyện Yên Châu tổ chức từ năm 2017. Năm nay, huyện Yên Châu lựa chọn bản Khá, xã Sặp Vạt là địa điểm diễn ra các hoạt động chính của Ngày hội. Đây là bản có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch cộng đồng, với hàng chục héc ta cây xoài tròn cổ thụ hàng trăm năm tuổi và nằm trong vùng chỉ dẫn địa lý. Nhất là bản vẫn còn giữ những nếp nhà sàn truyền thống và lưu giữ những nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Thái, như Lễ hội Đông Sửa; hát dân ca, biểu diễn nhạc cụ dân tộc; duy trì các nghề thủ công truyền thống…

Hiện nay, Yên Châu có nhiều sản phẩm xoài được du khách trong và ngoài tỉnh biết đến, như xoài tròn nổi tiếng với hương vị đặc trưng thơm, ngọt đậm đà, được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý và hệ thống nhận diện thương hiệu; xoài tượng da xanh thơm ngon, tươi lâu; đã được cấp 24 mã vùng trồng phục vụ xuất khẩu, với diện tích trên 380 ha.

Hiện nay, toàn huyện có 3.200 ha xoài, sản lượng ước đạt 19.500 tấn quả/năm. Dự kiến tiêu thụ tại thị trường nội địa khoảng 16.300 tấn; xuất khẩu sang các nước Trung Quốc, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc khoảng 3.200 tấn. Từ đầu vụ đến nay, toàn huyện đã thu hoạch, tiêu thu gần 6.000 tấn xoài.

Điểm nhấn của Ngày hội xoài Yên Châu là phần thi hái xoài tại khu vườn của gia đình ông Mè Văn Đức, bản Khá, xã Sặp Vạt. Khu vườn gồm 100 cây xoài, được trồng từ năm 2000, các cây xoài đều sai trĩu quả. Tại đây, 9 đội thi của các xã trên địa bàn thực hiện thi hái là hái xoài bằng sào trên cây cổ thụ và bịt mắt hái xoài. Mỗi đội gồm 4 người (2 nam, 2 nữ) mặc trang phục dân tộc truyền thống thực hiện hái xoài trong thời gian 15 phút, không được trèo, rung cây, bẻ cành, đập quả, gây hại cho cây và chất lượng quả, đội nào hái được nhiều quả hơn thì chiến thắng.

Chị Lò Thị Saư, thành viên Đội thi đến từ xã Chiềng Khoi, phấn khởi nói: Hái xoài là phần thi chúng tôi mong đợi nhất; ở phần thi này không chỉ cần nhiều kỹ năng, sự phối hợp khéo léo trong việc hái mà còn cần phải nhanh nhẹn, chính xác. Trong 15 phút, các thành viên trong đội đã hoàn thành tốt phần thi với tổng trọng lượng quả hái được 35 kg.

Cũng tại nơi đây, du khách được trải nghiệm hái quả tại các vườn xoài cổ thụ, dưới bóng những cây xoài hàng chục năm tuổi, tán xòe rộng, cành nào cũng sai trĩu quả, tạo thú vị cho du khách về hình thức du lịch trải nghiệm này.

Chị Mai Huệ Anh, du khách đến từ Thành phố Hải Phòng, chia sẻ: Đến với ngày hội tôi có rất nhiều cảm xúc. Lần đầu tiên đứng giữa một vườn xoài sai trĩu quả, được tự tay hái những quả xoài tròn chín, thơm; chắc chắn tôi và gia đình sẽ quay lại và giới thiệu đến bạn bè biết đến các sản vật và văn hóa, con người nơi đây hơn nữa. 

Nằm trong chuỗi các hoạt động, dưới những tán xoài cổ của bản Khá, diễn ra phần thi trưng bày gian hàng của 15 đội thi đến từ các xã, thị trấn trên địa bàn. Các gian hàng đều được trang trí theo cách riêng của mỗi địa phương. Đặc biệt, nhiều mâm quả xoài được trang trí bắt mắt, cầu kỳ, với tạo hình đa dạng, mang nhiều ý nghĩa, thu hút nhân dân đến xem và chọn mua sản phẩm.

Bà Lò Thị Vành, bản Nà Và, xã Viêng Lán, chia sẻ: Tôi vui lắm. Tôi sẽ động viên con, cháu tiếp tục chăm sóc cho cây xoài tròn của gia đình phát triển và trồng nhiều xoài ngon, xoài sạch để bán ra thị trường.

Ngày hội xoài Yên Châu còn là dịp để các địa phương giới thiệu các sản phẩm nông sản và đồ thủ công mỹ nghệ khác, như rau, mận, chuối, gạo và các công cụ sản xuất, nhạc cụ truyền thống... Tất cả các sản phẩm đều có niêm yết giá, ghi tên, địa chỉ của cá nhân hoặc tập thể sản xuất, chế biến và được thuyết trình về quy trình sản xuất, nguồn gốc xuất xứ sản phẩm...

Hấp dẫn, sôi động, thu hút đông đảo nhân dân và du khách đến xem, trải nghiệm là phần thi múa xòe. Tham gia phần thi có 5 đội thi đến từ các xã Sặp Vạt, Chiềng Hặc, Chiềng Pằn, Chiềng Khoi, Viêng Lán. Với sự chuẩn bị chu đáo từ nhạc cụ đến hình thức biểu diễn, các diễn viên không chuyên đã thể hiện những động tác đặc trưng của các điệu xòe cổ kết hợp với các điệu xòe cách tân hài hòa, mạnh mẽ, uyển chuyển, mềm mại, mang đến sự sôi nổi, gần gũi mà đậm hơi thở của cuộc sống và thu hút đông đảo du khác, nhân dân tay nắm tay nhau thân thiện, cởi mở, nối rộng vòng xòe đón chào khách thập phương.

Chị Tráng Thị Din, du khách đến từ tỉnh Lào Cai, cho biết: Ngày hội diễn ra ngay tại không gian sinh sống của đồng bào dân tộc Thái. Không khí mùa hè như mát dịu bởi những tán xoài cổ che bóng. Tôi và bạn bè đã được thưởng thức các món ngon từ xoài, đặc biệt được trực tiếp xem các điệu múa xòe, đánh trống chiêng mang đậm bản sắc, rất ấn tượng. 

Ông Lù Văn Cường, Chủ tịch UBND huyện Yên Châu, Trưởng Ban tổ chức Ngày hội chia sẻ: Ngày hội xoài Yên Châu được tổ chức hằng năm vào thời điểm xoài chín rộ. Thông qua ngày hội, huyện giới thiệu quảng bá thương hiệu "Xoài Yên Châu" và tôn vinh những người trồng xoài; tạo cơ hội cho người trồng xoài được giao lưu học hỏi, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm trồng, chăm sóc, nâng giá trị sản phẩm xoài. Đồng thời, giới thiệu mảnh đất, hình ảnh con người Yên Châu đến với đông đảo bạn bè và du khách trong và ngoài tỉnh, làm tiền đề thúc đẩy du lịch huyện Yên Châu phát triển tương xứng với tiềm năng và lợi thế.

Ngày hội xoài Yên Châu năm nay được tổ chức đúng vào dịp Kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống Đảng bộ huyện, góp phần cổ vũ, động viên, khích lệ nhân dân các dân tộc trên địa bàn thêm tin yêu, hăng say lao động sản xuất; giữ gìn và phát huy các truyền thống dân tộc. Ngày hội được tổ chức thành công, ấn tượng và kết nối được nhiều doanh nghiệp tiêu thụ, xuất khẩu nông sản của huyện Yên Châu nói riêng và tỉnh Sơn La nói chung. Qua đó, tạo niềm tin vững chắc về những chủ trương, chính sách và hướng đi đúng của tỉnh trong việc phát triển các sản phẩm nông sản đặc trưng, chủ lực của vùng, miền; tiếp tục xây dựng và khẳng định thương hiệu chất lượng sản phẩm "Xoài Yên Châu".