“Đi từ ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng” để tuyên truyền, vận động người dân thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình, là những công việc của đội ngũ cộng tác viên dân số, góp sức nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh.

Toàn tỉnh hiện có 2.287 cộng tác viên (CTV) dân số. Hầu hết, các CTV dân số đều là người địa phương, có cùng phong tục, tập quán với nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa. Vì vậy, họ nắm rõ hoàn cảnh, đặc điểm của từng hộ gia đình tại khu dân cư, tạo thuận lợi trong việc tiếp cận, trao đổi và truyền đạt các nội dung về chính sách dân số đến bà con phù hợp, hiệu quả. Nhiệt tình, trách nhiệm với công việc, nhiều người đã gắn bó với công việc này từ 10 đến 20 năm.

Trước đây, bản Suối Giăng 2, xã Quy Hướng, huyện Mộc Châu, có nhiều trường hợp sinh con thứ 3 và tảo hôn, nhưng từ năm 2020 trở lại đây, tỷ lệ này giảm hẳn. Trong 5 tháng đầu năm 2023, bản chỉ có 1 trường hợp tảo hôn và không có trường hợp sinh con thứ ba. Kết quả đó có sự đóng góp của chị Mùi Thị Chúc, CTV dân số của bản.

Chị Chúc cho biết: Ngoài cấp phát tài liệu, tờ rơi, tuyên truyền lồng ghép trong các cuộc họp bản, sinh hoạt đoàn thể, tôi còn tuyên truyền đến các cặp vợ chồng sinh con một bề, phụ nữ nghèo đông con nhưng chưa sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại. Giải thích để họ hiểu về việc sinh nhiều con cuộc sống gia đình sẽ khó khăn, hệ lụy của việc mất cân bằng giới tính khi sinh, ít con để có điều kiện chăm sóc con tốt hơn. Từng bước giúp bà con nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi dân số.

Gắn bó với công việc CTV dân số được 5 năm, anh Lường Văn Ninh, bản Ten, xã Chiềng En, huyện Sông Mã, đã tự học hỏi những kiến thức về công tác dân số - KHHGĐ; tham gia các lớp tập huấn do huyện, tỉnh tổ chức để nâng cao kiến thức; trau dồi thêm kinh nghiệm để khi tuyên truyền, vận động nhân dân có tính thuyết phục.

Anh Ninh chia sẻ: Tôi tuyên truyền tới các hộ gia đình quan tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; tư vấn cho các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ quan tâm khám sàng lọc sức khỏe trước sinh và sơ sinh. Khi tư vấn các biện pháp tránh thai, các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, tôi đọc và nhớ công dụng, cách dùng... để hướng dẫn và giải đáp thắc mắc của bà con trước khi sử dụng.

Nhận xét về vai trò của đội ngũ cộng tác viên dân số bản, chị Cà Thị Nghị, cán bộ chuyên trách dân số xã Chiềng En, huyện Sông Mã, cho biết: Xã hiện có 10 CTV dân số. Họ thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, vận động, tư vấn về dân số cho nhân dân; phát bao cao su, thuốc tránh thai đến từng hộ gia đình theo quy định; kiểm tra, theo dõi việc duy trì thực hiện các nội dung về dân số tại địa bàn quản lý; cung cấp số liệu cho Trạm Y tế xã về biến động dân số tại bản... Nhờ có đội ngũ CTV dân số, chúng tôi nắm được thông tin các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, bà mẹ, trẻ em, người cao tuổi... để quản lý và thực hiện các biện pháp nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn.

Từ năm 2021 đến nay, Chi cục Dân số - KHHGĐ, trung tâm y tế các huyện, thành phố đã tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề, tập huấn lồng ghép vào các hội nghị về công tác dân số cho hơn 1.200 lượt người. Đồng thời, trả chế độ bồi dưỡng, hỗ trợ cho CTV dân số theo quy định.

Bà Nguyễn Thị Ánh Hồng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ, cho biết: CTV dân số là lực lượng có vai trò quan trọng trong việc đưa chính sách dân số đến với nhân dân. Năm 2022, tuổi thọ trung bình toàn tỉnh đạt 71 tuổi. Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm còn 1,23%. Không còn trường hợp kết hôn cận huyết thống. Tỷ lệ tảo hôn giảm còn 10,8%. Trong kết quả chung đó, có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ CTV dân số, họ đã góp phần đưa chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh từng bước được cải thiện, nâng cao.