Hiện nay, trên địa bàn huyện Mường La có 1.157 hộ dân, 4.858 nhân khẩu, là người dân tộc La Ha, sinh sống tại 33 bản thuộc 14 xã. Những năm qua, huyện luôn quan tâm triển khai nhiều chương trình, chính sách đặc thù hỗ trợ đồng bào dân tộc La Ha vươn lên xóa đói, giảm nghèo, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Mường La có 1.157 hộ dân, 4.858 nhân khẩu, là người dân tộc La Ha, sinh sống tại 33 bản thuộc 14 xã. Những năm qua, huyện luôn quan tâm triển khai nhiều chương trình, chính sách đặc thù hỗ trợ đồng bào dân tộc La Ha vươn lên xóa đói, giảm nghèo, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống.

Trung tuần tháng 3, chúng tôi có dịp trở lại bản Phiêng Trai, xã Hát Lót, huyện Mai Sơn để được trải nghiệm nghi lễ Xên cung (cúng bản) của đồng bào dân tộc Khơ Mú nơi đây.

Những làn điệu dân ca dân tộc Thái từ ngàn xưa đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào. Những câu “khắp” như mạch nguồn cảm xúc, cất lên từ hiên nhà sàn, theo lời ru mẹ đưa nôi. Câu “khắp” như làn gió đưa trên nương, dưới ruộng, câu “khắp” vang vọng những cánh rừng, nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ lớn lên... “Khắp” Thái đa dạng thể loại, cách diễn xướng phong phú, mỗi làn điệu trong “khắp” là một sắc thái khác nhau, diễn tả trọn vẹn về cuộc sống, tình cảm, về hiện tại và những ước mơ với ca từ thiết tha, sâu lắng, đi vào lòng người.

Những làn điệu dân ca dân tộc Thái từ ngàn xưa đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào. Những câu “khắp” như mạch nguồn cảm xúc, cất lên từ hiên nhà sàn, theo lời ru mẹ đưa nôi. Câu “khắp” như làn gió đưa trên nương, dưới ruộng, câu “khắp” vang vọng những cánh rừng, nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ lớn lên... “Khắp” Thái đa dạng thể loại, cách diễn xướng phong phú, mỗi làn điệu trong “khắp” là một sắc thái khác nhau, diễn tả trọn vẹn về cuộc sống, tình cảm, về hiện tại và những ước mơ với ca từ thiết tha, sâu lắng, đi vào lòng người.

“Nếp sống văn hóa được hình thành, người dân ý thức trách nhiệm và tự giác tham gia phong trào, hoạt động tại khu dân cư; tình làng nghĩa xóm, đời sống văn hóa tinh thần của người dân ngày một nâng cao; các giá trị văn hóa truyền thống được gìn giữ và phát huy; diện mạo nông thôn ngày càng khởi sắc” - đó là những nhận xét của ông Cầm Văn Minh, Chủ tịch UBND xã Chiềng Cang, về phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” của xã Chiềng Cang, huyện Sông Mã.

“Giấu 1 chùm hoa trong chiếc khăn tay, cô bé ngập ngừng sang nhà hàng xóm...” Chuyện của tháng 3 năm nảo năm nào, chuyện trong bài hát, nhưng vẫn có người bồi hồi hái chùm hoa bưởi, tủm tỉm cười đợi mỗi tháng 3.

Từ xa xưa, dân ca Thái đã trở thành một phần thiết yếu, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Thái, gắn liền với tín ngưỡng, đời sống tâm linh và các hoạt động trong đời sống xã hội... Lưu truyền những nét văn hóa độc đáo của dân tộc, đồng bào Thái tại bản Chậu Cọ, phường Chiềng Cơi, thành phố Sơn La đã liên kết, thành lập Câu lạc bộ (CLB) văn hóa dân tộc Thái.

Trong các lễ hội đầu xuân, ngày hội văn hóa - thể thao, hoạt động văn hóa cộng đồng không thể thiếu các trò chơi dân gian truyền thống, như ném còn, ném pao, tù lu, tó má lẹ, đi cà kheo, kéo co..., phục vụ vui chơi, giải trí, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, thu hút du khách đến tìm hiểu, trải nghiệm và góp phần bảo tồn, gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống các dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Trong các lễ hội đầu xuân, ngày hội văn hóa - thể thao, hoạt động văn hóa cộng đồng không thể thiếu các trò chơi dân gian truyền thống, như ném còn, ném pao, tù lu, tó má lẹ, đi cà kheo, kéo co..., phục vụ vui chơi, giải trí, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, thu hút du khách đến tìm hiểu, trải nghiệm và góp phần bảo tồn, gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống các dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Bức tranh văn hóa các dân tộc Sơn La đa dạng và phong phú với sự quy tụ của 12 dân tộc anh em cùng sinh sống với những nét văn hóa truyền thống khác nhau, mang dấu ấn riêng, độc đáo, giàu bản sắc, làm đẹp thêm đời sống tinh thần và giá trị nguồn cội còn được lưu giữ đến ngày hôm nay. Những giá trị văn hóa ấy được bảo tồn và và phát huy, có công lao rất lớn của những nghệ nhân dân gian, những người nặng lòng với văn hóa truyền thống.

Bức tranh văn hóa các dân tộc Sơn La đa dạng và phong phú với sự quy tụ của 12 dân tộc anh em cùng sinh sống với những nét văn hóa truyền thống khác nhau, mang dấu ấn riêng, độc đáo, giàu bản sắc, làm đẹp thêm đời sống tinh thần và giá trị nguồn cội còn được lưu giữ đến ngày hôm nay. Những giá trị văn hóa ấy được bảo tồn và và phát huy, có công lao rất lớn của những nghệ nhân dân gian, những người nặng lòng với văn hóa truyền thống.

Vào thời điểm đầu năm, khi hoa ban nở, măng đắng mọc, cũng là lúc đồng bào dân tộc Xinh Mun, xã Chiềng On, huyện Yên Châu, chọn ngày lành mời thầy mo về nhà tổ chức lễ Mạng Ma. Đây là nghi lễ tín ngưỡng truyền thống mang ý nghĩa cầu sức khỏe, giải hạn cho những người làm nghề mo và cầu mong sức khỏe, một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu đến với bà con trong bản.

Bản tin "Sơn La - Xưa và Nay" là ấn phẩm của Hội Khoa học Lịch sử tỉnh cung cấp những thông tin, kiến thức lịch sử, bảo tồn và lưu giữ truyền thống văn hóa của dân tộc. Bản tin trở thành món ăn tinh thần, tư liệu tham khảo bổ ích của độc giả trong và ngoài tỉnh.

Những năm qua, huyện Vân Hồ luôn chú trọng công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa các dân tộc gắn với xây dựng các sản phẩm du lịch. Qua đó, từng bước chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.

Những năm qua, huyện Vân Hồ luôn chú trọng công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa các dân tộc gắn với xây dựng các sản phẩm du lịch. Qua đó, từng bước chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn.

Những năm qua, Bảo tàng tỉnh đã phối hợp với các trường học, đơn vị quân đội trên địa bàn tổ chức ngoại khóa, giáo dục lịch sử và trải nghiệm không gian văn hóa của các dân tộc trong tỉnh, giúp thế hệ trẻ thêm yêu lịch sử, văn hóa dân tộc.

Những năm qua, Bảo tàng tỉnh đã phối hợp với các trường học, đơn vị quân đội trên địa bàn tổ chức ngoại khóa, giáo dục lịch sử và trải nghiệm không gian văn hóa của các dân tộc trong tỉnh, giúp thế hệ trẻ thêm yêu lịch sử, văn hóa dân tộc.

Trước đây, Co Chai là bản duy nhất của xã Hát Lót, huyện Mai Sơn có 100% đồng bào dân tộc Khơ Mú sinh sống. Thực hiện chủ trương sáp nhập thôn, bản, tiểu khu, tháng 1/2020, bản Co Chai sáp nhập với Phiêng Sày, là bản có 100% dân tộc Thái và lấy tên là bản Phiêng Trai. Sau hơn 2 năm sáp nhập, bà con dân tộc Khơ Mú nơi đây luôn giữ gìn nét văn hóa truyền thống trong đời sống sinh hoạt hàng ngày.

Những năm qua, công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá phi vật thể được ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch quan tâm triển khai thực hiện đồng bộ và có hiệu quả, bảo tồn phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Sơn La, góp phần xây dựng, phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.