Với sự phát triển của nền y học hiện đại, bệnh lao hiện không còn là một trong “tứ chứng nan y” nhưng cần phải phòng tránh. Trong những năm qua, công tác phòng, chống bệnh lao ở tỉnh ta được đẩy mạnh, nhiều bệnh nhân lao được phát hiện sớm và điều trị khỏi hoàn toàn. Đây là kết quả của sự nỗ lực, cố gắng của ngành y tế trong công tác khám, điều trị và đẩy lùi nguồn lây mới trong cộng đồng.

Điều trị cho bệnh nhân tại Bệnh viện Lao và bệnh phổi Sơn La. 

Tỉnh ta đang duy trì tốt mạng lưới chống lao từ tuyến tỉnh, tuyến huyện, tuyến xã. 100% huyện, thành phố trong tỉnh đã có tổ chống lao (mỗi tổ chống lao có 3 cán bộ kiêm nhiệm) tham gia triển khai hoạt động chương trình chống lao. Nhờ tham gia các lớp tập huấn, những người làm chuyên trách ở trạm y tế đã chủ động hơn trong phát hiện, phân loại, quản lý điều trị bệnh, các phác đồ chữa bệnh lao theo quy định. Qua đó, việc lấy mẫu đờm xét nghiệm tầm soát bệnh lao được thực hiện thuận lợi. Hiện, 100% các xã trong tỉnh có một cán bộ kiêm nhiệm làm công tác chống lao; 100% dân số trong tỉnh đã được chương trình chống lao Quốc gia bảo vệ, góp phần ngăn chặn nguồn lây trong cộng đồng. Năm 2016, tổng số bệnh nhân lao các thể được phát hiện trên địa bàn tỉnh là 454 bệnh nhân, tăng 124 bệnh nhân so với năm 2015 (tỷ lệ 38 bệnh nhân/100.000 dân), trong đó có 183 bệnh nhân lao phổi AFB(+) mới (tỷ lệ 15 bệnh nhân/100.000 dân). Tỷ lệ bệnh nhân lao phổi AFB(+) mới năm 2016 thấp hơn 12,1% so với 2015 nhưng tỷ lệ bệnh nhân lao phổi AFB(+) tái phát, điều trị năm 2016 lại tăng 1,6 % so với 2015; tỷ lệ bệnh nhân lao phổi AFB(-) năm 2016 tăng 11,7% so với 2015; tỷ lệ bệnh nhân lao ngoài phổi, khác  năm 2016 thấp hơn 1,1% so với 2015.  Tỉnh ta cũng triển khai tốt việc phối hợp chương trình chống lao và chương trình HIV về quy trình chẩn đoán, điều trị, định kỳ tổ chức giao ban lao/HIV tuyến tỉnh và huyện 2 lần/năm. Triển khai điều trị dự phòng bằng thuốc Rimifone cho bệnh nhân HIV được chẩn đoán không mắc lao. Năm 2016, phát hiện 32 bệnh nhân đồng nhiễm Lao/HIV. Hoạt động phòng, chống lao trẻ em được quan tâm và chú trọng; trung bình số lượng bệnh nhân lao trẻ em phát hiện năm 2016 là 0,4% trong tổng số bệnh nhân lao.

Một trong những thách thức hiện nay đối với công tác phòng, chống bệnh lao là vấn đề đa kháng thuốc và siêu kháng thuốc do bệnh nhân bỏ dở việc điều trị, làm gia tăng phức tạp và tốn kém trong điều trị; việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc trong chiến lược DOTS đối với đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn; tác động của đại dịch HIV/AIDS làm tăng gánh nặng bệnh lao; nguy cơ phát sinh nguồn lây mới trong cộng đồng chưa có giải pháp hữu hiệu... Do đó, việc phát hiện bệnh nhân mới cũng như phát hiện nguồn lây trong cộng đồng để quản lý và điều trị gặp nhiều trở ngại. Người bị bệnh còn ngại đi khám, e dè, giấu diếm nên khi đến cơ sở y tế bệnh đã nặng.

Hướng tới “Tiếp cận, điều trị và chữa khỏi bệnh cho mọi người”, chương trình chống lao Sơn La tiếp tục tăng cường các hoạt động tuyên truyền để người dân có thêm kiến thức về bệnh lao và cùng chung tay xóa bỏ các rào cản, giảm kỳ thị, không giấu bệnh, tự giác đi khám để được điều trị miễn phí. Nâng cao năng lực cho phòng xét nghiệm ở các huyện; tăng cường chế độ báo cáo, phản hồi từ tuyến xã, phường đến tỉnh, trung ương; phối hợp phát hiện lao sớm ở các trại giam và trung tâm giáo dưỡng; tăng cường phối hợp chương trình chống lao và chương trình phòng chống HIV/AIDS; mở rộng hoạt động phối hợp y tế công tư khuyến khích các cơ sở y tế tư nhân tham gia trong phát hiện và điều trị bệnh lao; kết hợp giữa hoạt động của các cơ sở y tế chuyên khoa, y tế đa khoa, giữa y tế công với y tế tư trong hoạt động phòng chống lao. Tăng cường kiểm soát lao phổi đa kháng và siêu kháng thuốc, lao kết hợp HIV, chiến lược chăm sóc sức khỏe phổi, trong đó có chương trình nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính trẻ em. Thực hiện giám sát, thu dung và điều trị ngay từ tuyến cơ sở, để công tác phòng, chống bệnh lao của tỉnh ngày càng đạt hiệu quả cao hơn.