Do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 vào cuối tháng 7/2018, địa bàn huyện Mộc Châu đã có mưa lớn gây sạt lở, ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Đặc biệt, bản Pơ Nang, xã Tân Hợp, nơi có 75 hộ dân sinh sống được xác định là nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở rất cao. Hiện nay, huyện Mộc Châu đang tập trung huy động lực lượng, triển khai nhiều giải pháp để sớm di dời các hộ dân ở bản Pơ Nang đến nơi an toàn.

Nhiều vết nứt lớn chạy qua nhà dân ở bản Pơ Nang, xã Tân Hợp (Mộc Châu).

Pơ Nang khó khăn sau mưa lũ

Mặc dù đã hơn 1 tháng kể từ khi hoàn lưu con bão số 3 gây sạt lở đất đồi ở bản Pơ Nang, thế nhưng con đường từ trung tâm xã Tân Hợp vào bản Pơ Nang vẫn bị chia cắt. Để đến được Pơ Nang, chúng tôi phải đi thuyền từ bến phà Vạn Yên ngược lòng hồ thủy điện Hòa Bình. Dọc 2 bên bờ sông từ bến Vạn Yên lên bản Pơ Nang có đến chục điểm bị sạt trượt, đất đá trên đồi sạt xuống lòng sông để lộ ra những vết nham nhở. Sau gần 2 giờ đồng hồ đi thuyền, chúng tôi tiếp cận được bản Pơ Nang, từ xa đã thấy rõ những căn lều bạt dã chiến của Ban Chỉ huy Quân sự huyện Mộc Châu dựng lên ở những vị trí an toàn cho các hộ dân ở tạm. Trên con đường bê tông dẫn vào bản, 2 dãy lều bạt tạm nằm sát nhau, bên trong chỉ có những vật dụng thiết yếu, như: Chăn màn, đồ dùng cá nhân để đảm bảo sinh hoạt thường ngày, còn tài sản của người dân và các khung nhà đã tháo dỡ được tập kết ở các bãi đất gần sông để tiện cho việc di chuyển. Ghé vào một lều bạt, mùi ẩm mốc sộc lên từ những bộ chăn màn khi mưa nắng thất thường.

Vào bản, chúng tôi nhận thấy dãy núi sau bản xuất hiện tình trạng các vết nứt kéo dài chạy qua 1 số nhà của các hộ dân trong bản. Do đất bị sụt lún, nhiều ngôi nhà đã bị siêu vẹo và có nguy cơ đổ sập rất cao. Ông Mùi Văn Điễn, Trưởng bản Pơ Nang chỉ tay lên dãy núi phía sau bản và nói: Hiện, trên đó có vết nứt lớn, dài trên 1 km và nhiều điểm sạt, trượt nên nguy cơ sạt lở và vùi lấp toàn bộ các hộ dân trong bản rất cao. Toàn bộ cơ sở vật chất của điểm trường Tiểu học và Mầm non của bản đã bị đất đá vùi lấp. Người dân trong bản gắn bó lâu đời ở đây, bản Pơ Nang có 75 hộ nằm bên sườn đồi thuộc diện di vén lòng hồ thủy điện Hòa Bình, giờ bắt buộc phải chuyển đi nơi ở khác, mong các cấp, các ngành và các nhà hảo tâm giúp đỡ để người dân sớm ổn định cuộc sống.

Cũng nằm trong diện phải di chuyển, nhưng ngôi nhà của anh Mùi Văn Cường, bản Pơ Nang do cách xa điểm sạt trượt nên tạm thời vẫn an toàn, gia đình anh Cường đã cho bản mượn một phần diện tích của ngôi nhà để làm lớp học cho 21 cháu học sinh mẫu giáo. Còn đối với các cháu học sinh tiểu học, trước mắt đã được di chuyển ra ở bán trú và học tại Trung tâm xã Tân Hợp để đảm bảo đúng thời gian học tập. Cô giáo Mùi Thị Đào, phụ trách lớp mầm non điểm trường Pơ Nang, cho biết: Việc mượn ngôi nhà của anh Cường làm lớp học sẽ giúp các cháu đảm bảo việc học tập, nhưng khi có mưa lớn là toàn bộ cô và trò sẽ phải di chuyển đến các lều bạt an toàn để trú.

Khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống cho người dân

Ngay sau xảy ra mưa lũ và tình trạng sạt trượt, huyện Mộc Châu đã thành lập 13 Tổ công tác chỉ đạo khắc phục hậu quả thiên tai do cơn bão số 3 gây ra tại xã Tân Hợp, các tổ công tác được duy trì từ ngày 7/8 đến 10/10. Đồng chí Nguyễn Văn Hùng, nhân viên tham mưu Ban Chỉ huy Quân sự huyện Mộc Châu, Tổ trưởng Tổ công tác số 4 tại bản Pơ Nang, cho biết: Các tổ công tác trực tiếp theo dõi, nắm bắt tình hình, tư tưởng các hộ dân bị ảnh hưởng do thiên tai gây ra trên địa bàn xã Tân Hợp, nhất là bản Pơ Nang. Chỉ đạo, tuyên truyền, vận động, huy động các lực lượng giúp người dân tháo dỡ nhà, bố trí nơi ở tạm trong khi đợi di chuyển; đảm bảo công tác vệ sinh môi trường và phòng chống dịch bệnh. Cùng với đó, đảm bảo an ninh trật tự, bảo vệ tài sản cho người dân trước, trong và sau khi chuyển đến tái định cư.

Vấn đề khó khăn đặt ra là việc di dời 75 hộ dân của bản Pơ Nang đến tái định cư ở bản Sam Kha, thời tiết vẫn diễn biến phức tạp, tuyến đường giao thông đã bị sạt lở, chia cắt chưa khắc phục được. Đồng chí Phạm Đức Chính, Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu, cho biết: Tuyến đường từ xã đến bản có nhiều điểm sạt lở, các phương tiện không thể lưu thông qua. Vì vậy, khó khăn trong việc di dời người dân bản Pơ Nang đến nơi ở mới. Các đơn vị liên quan đang khảo sát tuyến đường từ xã đến các bản, trong đó ưu tiên đường đến bản Pơ Nang để phục vụ công tác di dời. Huyện đang tích cực chuẩn bị đầu tư cơ sở vật chất, trước tiên là làm nền nhà và đường nội bộ để di chuyển các hộ dân đến nơi ở mới. Sau đó, huyện sẽ huy động các lực lượng dân quân xã, bộ đội, đoàn thanh niên giúp người dân tháo dỡ nhà cửa và di dời.

Để kịp thời hỗ trợ bà con bị thiệt hại do cơn bão số 3, huyện Mộc Châu đã kêu gọi ủng hộ từ các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm và cán bộ, công chức, viên chức được tổng số tiền trên 1,2 tỷ đồng. Ban cứu trợ của Ủy ban MTTQ huyện đã hỗ trợ khẩn cấp các hộ có nhà bị sập đổ và phải di chuyển. Trước mắt, ưu tiên hỗ trợ nhu yếu phẩm cần thiết, lương thực, thuốc men cho người dân để đảm bảo cuộc sống.

Bài học từ Pơ Nang

Được biết, Tân Hợp là địa phương thực hiện di chuyển dân để phục vụ xây dựng Thủy điện Hòa Bình. Trước đây, do không còn vị trí nào thuận lợi hơn để bố trí, người dân đã chuyển đến ở gần các dãy núi có độ dốc cao, vì thế độ sạt trượt rất lớn. Hơn nữa, theo tập quán canh tác, người dân phát rừng làm nương, khiến cho độ che phủ bề mặt đất bị ảnh hưởng nên mỗi khi mưa lớn là nước ngấm trực tiếp xuống đất đồi và là nguyên nhân chính gây ra sạt lở. Đồng chí Phạm Đức Chính, Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu cho biết thêm: Thời gian tới, huyện Mộc Châu sẽ khuyến cáo người dân khi đến nơi ở mới phải bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, chuyển đổi trồng cây lương thực trên đất dốc sang trồng các loại cây ăn quả. Đặc biệt, phải chăm sóc, bảo vệ rừng, có như vậy mới giữ được đất, tránh xảy ra tình trạng sạt trượt, ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân.

Hiện nay, diễn biến thời tiết rất thất thường, mưa lớn kéo dài nên nguy cơ xảy ra lũ và sạt lở rất cao. Bên cạnh sự quan tâm, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, người dân cần tự ý thức trong việc bảo vệ gia đình mình, không ở tại các điểm có nguy cơ sạt lở cao; hơn hết là ổn định tư tưởng, đồng lòng di chuyển đến nơi ở mới an toàn.

Việc di dời 75 hộ dân ra khỏi vùng nguy cơ sạt lở đến nơi ở mới an toàn là hết sức cấp thiết, cần sự quan tâm vào cuộc của các cấp, ngành cùng với chính quyền địa phương để tránh những thiệt hại không đáng có về người và tài sản của nhân dân.