Giai đoạn 2016-2020, Thành phố triển khai 55 dự án trọng điểm, trong đó, trên địa bàn phường Chiềng Sinh có các dự án: Trung tâm hành chính Giáo hội Phật giáo tỉnh, Trung tâm TDTT tỉnh và Dự án Bệnh viện đa khoa 500 giường. Đây đều là những dự án có quy mô lớn phải thu hồi đất, giải phóng mặt bằng và thực hiện hỗ trợ bồi thường, TĐC nhiều hộ dân.

Công trình xây dựng trái phép trong quy hoạch Bệnh viện 500 giường.

Tạo lập tài sản trái phép trong quy hoạch

Trong quá trình triển khai, Thành phố và phường Chiềng Sinh đã đẩy mạnh tuyên truyền mục đích ý nghĩa các dự án, cơ bản nhận được sự đồng tình ủng hộ của nhân dân. Hiện trạng các khu đất bảo đảm điều kiện cho quá trình lập quy hoạch và triển khai các dự án, quỹ đất hầu như vẫn chưa được khai thác sử dụng, phần lớn là đất nông nghiệp, hệ thống hạ tầng kỹ thuật chưa được hình thành, thuận lợi cho việc xây dựng mới một cách đồng bộ. Tuy nhiên, sau khi công bố quy hoạch, đã diễn ra tình trạng xây dựng trái phép và trồng cây ngắn ngày, cây lâu năm trong diện tích quy hoạch, đặc biệt là trong quy hoạch Trung tâm TDTT tỉnh và Bệnh viện 500 giường đang diễn ra phức tạp.

Ông Đỗ Văn Trụ, Phó Chủ tịch UBND Thành phố, cho biết: Đến cuối tháng 2, trong 3 dự án đang triển khai trên địa bàn phường Chiềng Sinh, chỉ có Dự án Trung tâm hành chính Giáo hội Phật giáo tỉnh là công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường hỗ trợ đã cơ bản hoàn thành. Còn lại Dự án Trung tâm TDTT tỉnh tại bản Thẳm và Bệnh viện 500 giường tại bản Sẳng và Nong La, hiện nay nhân dân đã tự ý tạo lập tài sản trái phép trong diện tích quy hoạch, gây khó khăn trong công tác kiểm đếm, ảnh hưởng đến an ninh trật tự và tiến độ triển khai các dự án.

Những “điểm nóng” xây dựng trái phép

 Công trình xây dựng trái phép trong quy hoạch Trung tâm TDTT tỉnh.

Chúng tôi có mặt tại khu quy hoạch Dự án Trung tâm TDTT tỉnh, một trong hai “điểm nóng” về tình trạng xây dựng trái phép. Dự án có quy mô gần 15,6 ha. Trong đó, giai đoạn 1 hơn 6,3 ha. Ngày 12/11/2016, UBND Thành phố đã phối hợp với Sở Xây dựng tổ chức công bố quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu Trung tâm thể dục thể thao tỉnh, nhưng tình trạng xây dựng trái phép đã diễn ra trước đó nhiều tháng, đến nay, đã có hàng chục công trình, gồm bể nước, nhà khung sắt lợp tôn, fibro xi măng, tường rào... được xây dựng, ngoài ra, các hộ dân còn trồng hàng trăm cây ăn quả các loại. Tiếp đó, ngày 30/11/2016, Sở Xây dựng đã tổ chức xác nhận và bàn giao mốc giới cho UBND phường Chiềng Sinh và bản Thẳm quản lý. Nhưng, chính quyền nơi đây gần như bất lực trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành chính sách về bồi thường giải phóng mặt bằng và quản lý diện tích đất trong quy hoạch. Cách đây 3 tháng, mới chỉ có các công trình xây dựng, hiện nay trên toàn bộ diện tích còn lại, nhân dân đã đóng cọc sắt và rào bằng lưới thép B40 theo từng ô, từng thửa.

Còn tại khu vực quy hoạch Bệnh viện 500 giường ở bản Sẳng và Nong La, hiện nay đã cắm xong mốc quy hoạch diện tích 13,76 ha. Hiện trạng trên khu đất chủ yếu nhân dân đang trồng cà phê, thông và cây ăn quả, khi chúng tôi đến thì Trung tâm phát triển quỹ đất đang cùng các hộ dân xác định lại diện tích trên thực tế với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Trao đổi với chúng tôi, ông Cà Văn Định, Phó Chủ tịch UBND, Tổ trưởng Tổ quy tắc đô thị phường Chiềng Sinh, khẳng định: Phường và các bản đã tuyên truyền, vận động nhân chấp hành chính sách về bồi thường giải phóng mặt bằng, không xây dựng trái phép trong quy hoạch. Tổ quy tắc đô thị thường xuyên kiểm tra, phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm, nhưng việc xây dựng trái phép chủ yếu diễn ra vào ban đêm, nên rất khó kiểm soát. Tuy nhiên, trên thực tế, việc xây dựng trái phép vẫn diễn ra hằng ngày, điển hình là ngay giáp đường Lê Duẩn, một công trình nhà khung sắt lợp tôn rộng khoảng 1.000 m2 mới được dựng lên và treo biển là cơ sở sản xuất nấm. Thông tin chúng tôi được biết, cơ sở này là của gia đình bà Nguyễn Thị Thất, ở Tổ 6, phường Chiềng Sinh, mặc dù đã bị lập biên bản, xử phạt hành chính và cưỡng chế tháo dỡ nhiều lần, nhưng gia đình bà Thất vẫn liên tiếp xây dựng lại. Còn phía giáp với Trung tâm hành chính Giáo hội phật giáo, việc xây dựng diễn ra khá nhộn nhịp ngay giữa ban ngày, xe chở vật liệu liên tục ra vào, hiện đã có 4-5 công trình nhà ở, bể nước mới xây dựng xong. Tại một điểm đang xây dựng ở bản Sẳng, theo quan sát của chúng tôi có hơn 20 người đang xây dựng bể nước bằng gạch Block, xung quanh đã được xây tường bao với diện tích khá rộng. Những người thợ xây cho biết, họ được chủ nhà là ông Cà Văn Đoàn ở bản Sẳng thuê xây bể để nuôi ba ba?! Trường hợp này, Tổ quy tắc đô thị phường Chiềng Sinh cung cấp thông tin: Ngày 15/2/2017, Tổ đã lập biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu ngừng thi công xây dựng công trình vi phạm; ngày 16/2, UBND phường đã ra quyết định đình chỉ thi công, quyết định xử phạt hành chính đối với ông Cà Văn Đoàn, nhưng ông Đoàn không chấp hành mà vẫn tiếp tục xây dựng; ngày 22/2, Tổ quy tắc đô thị tiếp tục kiểm tra và lập biên bản công trình xây dựng vi phạm của ông Đoàn, nhưng chỉ sau một ngày bị lập biên bản vi phạm, ngày 23/2, khi chúng tôi vào thì không chỉ có một công trình này mà mấy gia đình khác cũng đang xây dựng.

Bất cập về đơn giá bồi thường

Đến nay, trong khi Ban Bồi thường - giải phóng mặt bằng Thành phố vẫn đang thực hiện kiểm đếm tài sản trên đất tại diện tích quy hoạch Trung tâm TDTT tỉnh, còn tại Dự án bệnh viện 500 giường chưa triển khai, thì hằng ngày các công trình xây dựng trái phép vẫn liên tục mọc lên.

Theo quy định đơn giá bồi thường nhà cửa, vật kiến trúc, cây cối hoa màu và chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh tại Quyết định 2306/QĐ-UBND ngày 29/8/2014 của UBND tỉnh, mức bồi thường cho nhà 1 tầng, tường chịu lực 110 mm, mái lợp Fibrôxi măng, nền lát gạch Ceramic 300x300 mm là 2.992.000 đồng/m2 sàn; nhà khung sắt, mái lợp Fibrô xi măng, không tường, nền láng vữa xi măng là 1.986.545đồng/m2 xây dựng; nhà khung sắt, mái lợp tôn, không tường, nền láng vữa xi măng là 2.316.140 đồng/m2 xây dựng; nhà bán mái tường xây gạch chỉ 110 mm, mái lợp tôn, nền láng vữa xi măng là 1.907.000 đồng/m2 xây dựng; nhà bán mái tường xây gạch chỉ 110 mm, mái lợp Fibrô xi măng, nền láng vữa xi măng là 1.700.000 đồng/m2 xây dựng; tường rào cọc thép hình lưới thép B40 là 219.000 đồng/m2; bể nước tường xây 110 mm không có nắp là 1.782.000 đồng/m3... Đây là những hình thức công trình phổ biến đang được nhân dân xây dựng trái phép trong quy hoạch Trung tâm TDTT tỉnh và Bệnh viện 500 giường. Theo khảo sát trên thị trường của chúng tôi, hiện nay, giá xây dựng nhà khung sắt lợp tôn không có tường khoảng 200.000 đồng/m2; rào cọc thép hình lưới thép B40 là 50.000 đồng/m2 và giá xây dựng một số công trình khác, như bể nước, nhà lợp Fibrô xi măng... đều thấp hơn rất nhiều so với đơn giá bồi thường của tỉnh. Như vậy, việc xây dựng trái phép các công trình của các hộ dân đều nhằm mục đích để lấy tiền bồi thường tài sản trên đất khi Nhà nước thu hồi đất. Theo Phó Chủ tịch UBND phường Chiềng Sinh Cà Văn Định: Chính quyền phường và bản đã vào cuộc khá quyết liệt, tuy nhiên tình trạng xây dựng trái phép vẫn diễn ra hằng ngày. Một phần nguyên nhân do việc chậm bàn giao mốc giới cho phường quản lý và chậm thực hiện kiểm đếm tài sản trên đất.

Cần xử lý nghiêm hành vi xây dựng trái phép

Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tại cuộc họp Ban Chỉ đạo thực hiện quy hoạch khu đô thị mới Thành phố ngày 13/2 vừa qua, Dự án Trung tâm TDTT tỉnh giai đoạn I đã hoàn thành phê duyệt Dự án, công bố quy hoạch, dự kiến năm 2017 sẽ triển khai giải phóng mặt bằng và thi công; Dự án Bệnh viện đa khoa 500 giường đã thực hiện quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, dự kiến sẽ khởi công trong năm 2017. Để bảo đảm tiến độ các dự án, cũng như việc chấp hành chính sách về bồi thường giải phóng mặt bằng, thiết nghĩ, cùng với công tác tuyên truyền, vận động, chính quyền địa phương phải có những giải pháp cứng rắn, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm, ngăn chặn triệt để tình trạng xây dựng trái phép như hiện nay.