Khoai tây là cây trồng vụ đông có năng suất ổn định, có giá trị kinh tế và là nguồn nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp chế biến. Tại huyện Thuận Châu, những năm qua, cây khoai tây đã được nông dân trồng nhưng với quy mô nhỏ lẻ, manh mún, chưa tạo thành sản phẩm hàng hóa.

Nông dân xã Nậm Lầu (Thuận Châu) tham gia hội thảo mô hình liên kết sản xuất khoai tây thương phẩm.

Vụ đông năm 2015, Trạm Khuyến nông huyện Thuận Châu liên kết với Công ty THHH phát triển công nghệ Tấn Phát (Hà Nội) triển khai mô hình sản xuất khoai tây thương phẩm, bước đầu giúp nông dân tiếp cận với sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, góp phần tăng thu nhập và nâng cao đời sống.

Trao đổi với bà Quàng Thị Phượng, Phó trưởng Trạm Khuyến nông huyện, được biết: Mô hình liên kết sản xuất khoai tây thương phẩm được triển khai trên diện tích 15 ha, tại các xã: Muổi Nọi, Chiềng Pấc, Tông Lạnh, Tông Cọ, Chiềng Ly, Phổng Lăng, Phổng Lập và Nậm Lầu. Để thực hiện được diện tích này, Trạm và Công ty đã làm việc với UBND các xã và cử cán bộ khuyến nông đến những bản có khả năng trồng cây khoai tây để tuyên truyền, vận động nông dân. Đứng ra làm cầu nối trong việc ký kết hợp đồng cung ứng giống và bao tiêu sản phẩm giữa Công ty với nông dân và chịu trách nhiệm giám sát, chỉ đạo, hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc. Khoai tây là cây trồng mới đối với một số địa bàn nên Trạm tích cực hướng dẫn kỹ thuật theo từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây khoai tây cho các hộ thực hiện mô hình. Đặc biệt, tại xã Nậm Lầu, nhiều hộ thậm chí còn chưa từng biết đến cây khoai tây, nên việc trồng được 5ha khoai tây tại xã, với 23 hộ tham gia là những thành công bước đầu.

Triển khai mô hình, Công ty THHH phát triển công nghệ Tấn Phát đã ứng 16 tấn khoai giống cho các hộ với giá 19.000 đ/kg và cam kết bao tiêu sản phẩm với giá sàn 5.000đ/kg khoai thương phẩm. Giống khoai tây là giống nhập nội Marabel của Đức, thời gian sinh trưởng từ 85 đến 90 ngày; thân lá to mập, cây đứng, vỏ củ và ruột màu vàng nhạt, mắt nông vừa, củ to đều, khoai bở, hàm lượng tinh bột cao, được thị trường ưa chuộng. Ông Hà Văn Tươi, Phó Chủ tịch UBND xã Nậm Lầu cho biết: UBND xã đã chỉ đạo các trưởng bản tổ chức họp, tuyên truyền và vận động các hộ có ruộng tham gia trồng khoai tây theo chương trình liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm; xác nhận hợp đồng ký kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm giữa Công ty TNHH phát triển công nghệ Tấn Phát và các hộ đăng ký trồng khoai tây. Qua quá trình triển khai cho thấy cây khoai tây là loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc, phù hợp với khả năng thâm canh của các hộ nông dân. Vụ khoai tây tới, xã sẽ tiếp tục phối hợp với Trạm Khuyến nông huyện và Công ty mở rộng mô hình liên kết ra toàn xã, tăng hệ số sử dụng đất lên 3 vụ, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất trên đơn vị diện tích canh tác.

Vụ mùa năm 2015, cánh đồng ở bản Thúm và bản Nà Cáy, xã Tông Cọ bị ngập úng do mưa bão, làm mất trắng toàn bộ diện tích lúa mùa. UBND xã và cán bộ khuyến nông đã tuyên truyền, vận động các hộ trồng khoai tây vụ đông trên đất trước đây bị ngập úng để tăng vụ. Ban đầu, nhiều hộ còn e ngại vì cây khoai tây là cây trồng mới, nhưng được cán bộ khuyến nông kiên trì tuyên truyền, thuyết phục và hướng dẫn kỹ thuật, lại được Công ty ứng giống nên các hộ dân tại hai bản đã đăng ký trồng 4 ha khoai tây. Trong đó, gia đình ông Lò Văn Sam, bản Thúm nhận trồng 1.000 m2 khoai tây, năng suất đạt 16 đến 18 tấn/ha, nhưng do ruộng gần suối, bị ngập mất một phần nên chỉ thu được 1.400kg khoai, trừ chi phí giống và phân bón, ông vẫn thu lãi 4,3 triệu đồng. Ông Sam nói: Với kinh nghiệm có được trong vụ sản xuất này, vụ tới, chắc chắn năng suất sẽ đạt cao hơn.

Thực tế đã cho thấy cây khoai tây phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu của huyện Thuận Châu, bình quân năng suất đạt từ 18 đến 20 tấn/ha. Tuy nhiên, cuối năm 2015 và đầu năm 2016, rét đậm kéo dài, kèm theo sương muối làm nhiều diện tích khoai bị ảnh hưởng, do vậy, năng suất và sản lượng chưa đạt tối đa, nhiều củ không đạt kích thước theo tiêu chí của hợp đồng, nhưng Công ty vẫn chấp nhận thu mua hết cho bà con với giá 5.500đ/kg, cao hơn giá thỏa thuận ban đầu.

Mô hình liên kết sản xuất khoai tây thương phẩm tại huyện Thuận Châu đã đạt được những kết quả bước đầu, mở ra cơ hội để người nông dân tiếp cận với các tiến bộ khoa học kỹ thuật, yên tâm sản xuất. Huyện cần có chính sách hỗ trợ, khuyến khích, nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất giữa nông dân và doanh nghiệp, dần hình thành sản phẩm nông nghiệp chủ lực và đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, góp phần tăng thu nhập và nâng cao đời sống cho người dân.