Là huyện có nhiều lợi thế của tỉnh Sơn La về phát triển nông nghiệp, từ đầu năm đến nay, huyện Yên Châu thành lập mới 4 HTX, nâng tổng số HTX toàn huyện lên 64 đơn vị; trong đó có 46 HTX trồng trọt, 18 HTX dịch vụ nông nghiệp tổng hợp, với hơn 1.000 thành viên. Các HTX trên địa bàn huyện đã khẳng định được vai trò trong thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Thành viên HTX Toàn Phát, xã Phiêng Khoài thu hoạch bưởi diễn.

Những năm gần đây, nông nghiệp Yên Châu đã có bước phát triển mạnh mẽ, chất lượng, hiệu quả kinh tế và giá trị thu nhập được nâng cao. Đến nay, toàn huyện có trên 11.055 ha cây ăn quả, trên tổng 30.100 ha đất nông nghiệp (chiếm trên 36,7%); trong đó, 787 ha cây ăn quả đạt tiêu chuẩn VietGAP; 149 ha xoài tròn nằm trong vùng chỉ dẫn địa lý; 985 ha cây xoài, nhãn, mận được cấp mã số vùng trồng; gần 200 ha được ứng dụng hệ thống tiết kiệm nước. Năm 2022, huyện Yên Châu đã tiêu thụ 48.655 tấn quả, gồm: 10.070 tấn xoài; 22.200 tấn mận; 5.000 tấn chuối; 560 tấn chanh leo; 9.475 tấn nhãn; 250 tấn lê và 600 tấn cây ăn quả khác, giá trị sản phẩm đã tiêu thụ đạt trên 485 tỷ đồng.

Từ năm 2020 đến nay, huyện đã xây dựng 3 vườn ươm cây ăn quả; hỗ trợ ghép cải tạo vườn tạp, xây dựng các mô hình sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP và sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản theo chuỗi; tổ chức các lớp tập huấn; hỗ trợ bao bì, tem, nhãn truy xuất nguồn gốc cho các HTX, với tổng trị giá gần 5 tỷ đồng. Đồng thời, tổ chức cho các HTX tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm; triển khai hiệu quả các chính sách cho vay nông nghiệp, nông thôn, tổng số vốn đã giải ngân cho các HTX vay hàng tỷ đồng... Hằng năm, huyện còn phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng về năng lực quản lý, kỹ năng quản trị cho đội ngũ quản lý HTX, các thành viên HTX, tổ hợp tác và những người có nhu cầu về kỹ thuật sản xuất nông nghiệp hữu cơ, sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao...

Trao đổi kinh nghiệm trồng mận hậu của các thành viên HTX Toàn Phát, xã Phiêng Khoài.

Thành lập năm 2017, HTX Tiến Đạt, xã Lóng Phiêng chủ động tìm kiếm và liên kết với các doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm nông sản cho các thành viên. Hiện nay, HTX đã có 14 thành viên, trồng trên 40 ha cây ăn quả các loại gồm: Nhãn, mận hậu, cam, bưởi; nhiều thành viên của HTX đã có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Ông Trần Văn Hồng, Giám đốc HTX, cho biết: Để đảm bảo đủ sản lượng và chất lượng quả xuất bán ra thị trường, ngoài diện tích cây ăn quả trồng tại xã Lóng Phiêng, HTX đã làm việc với một số hộ dân ở xã Tú Nang và xã Phiêng Khoài cam kết cung cấp giống cây nhãn, phân bón đảm bảo chất lượng, làm theo đúng mô hình sạch, bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho người dân. Năm 2022, doanh thu của thành viên HTX đạt 220-250 triệu đồng/ha mận; 250-300 triệu đồng/ha nhãn.

HTX Toàn Phát, xã Phiêng Khoài đang phát triển mạnh mô hình trồng mận, cam, bưởi cho thu nhập cao. Ông Nguyễn Khánh Toàn, Giám đốc HTX, cho hay: Hiện, toàn bộ 35 ha mận của HTX được trồng và chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP, sử dụng phân bón hữu cơ và thuốc bảo vệ thực vật vi sinh, đảm bảo thời gian cách ly khi sử dụng; vườn cây được cắm biển, khoanh vùng sản xuất đảm bảo an toàn thực phẩm và theo dõi trực tiếp quá trình sản xuất thông qua hệ thống camera. Cũng theo ông Toàn, từ năm 2020, nhiều thành viên của HTX Toàn Phát đã áp dụng kỹ thuật rải vụ để cây mận ra hoa lệch so với vụ chính từ 3-4 tháng, kết quả thu được ngoài mong đợi, mận trái vụ được thị trường đón nhận với giá từ 80.000 - 100.000 đồng/kg, cao gấp 3-5 lần so với chính vụ. Thu nhập của các thành viên ngày càng tăng lên. Năm 2022, HTX thu 700 tấn mận, 150 tấn nhãn, 20 tấn xoài, 2 tấn bưởi, doanh thu đạt 17,2 tỷ đồng. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận đạt 11 tỷ đồng; ngoài ra còn tạo việc làm thường xuyên cho hơn 50 lao động địa phương, với mức tiền công khoảng 6 triệu đồng/người/tháng.

Các HTX trên địa bàn huyện Yên Châu đã xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm quả, như: nhãn và long nhãn của HTX Phương Nam, xã Lóng Phiêng, HTX hoa quả Quyết Tâm, xã Tú Nang; chuỗi liên kết, cung ứng sản phẩm quả an toàn, liên kết tiêu thụ sản phẩm xoài của HTX nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc; HTX Hương xoài, xã Tú Nang; HTX liên kết tiêu thụ mận của HTX Yên Sơn, xã Yên Sơn... Việc phát triển các HTX hoạt động trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp đã tác động tích cực đến đời sống, sản xuất của nhân dân, góp phần nâng cao giá trị sản xuất, nhiều diện tích cho thu nhập trên 200-300 triệu đồng/ha, đời sống nhân dân có nhiều khởi sắc, thu nhập bình quân đầu người năm 2021 ước đạt 45 triệu đồng/người.

Thành viên HTX Phương Nam, xã Lóng Phiêng thu hoạch nhãn chín muộn.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp, HTX trong phát triển nông nghiệp, huyện Yên Châu đang tiếp tục hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp, HTX phát triển. Có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư các doanh nghiệp, tập đoàn lớn liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của các doanh nghiệp, HTX; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; xây dựng và nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới tiêu biểu, hoạt động hiệu quả trên địa bàn.