Những năm qua, huyện Bắc Yên đã rà soát, đánh giá, thống kê toàn bộ diện tích đất dốc trồng cây lương thực, cây công nghiệp hiệu quả thấp để tiến hành quy hoạch chuyển đổi sang trồng các loại cây ăn quả, góp phần phủ xanh đất trống, đồi trọc, tăng thu nhập cho người dân.

Cán bộ kỹ thuật hướng dẫn các hộ dân ở bản Pót, xã Mường Khoa ghép mắt cho cây xoài.

Trong giai đoạn từ năm 2016 đến nay, qua việc tổ chức thực hiện chủ trương của tỉnh Sơn La về phát triển cây ăn quả, UBND huyện đã thực hiện hỗ trợ nhân dân trồng mới, ghép cải tạo vườn tạp bằng giống cây ăn quả chất lượng cao phù hợp với điều kiện khí hậu của từng vùng, như: Xoài ghép, nhãn ghép giống chín muộn, mận hậu ghép... Nhờ đó, trên địa bàn huyện có 6.517 ha cây ăn quả (trồng mới 3.588 ha bằng các loại giống cây ăn quả chất lượng cao), diện tích đang cho thu hoạch là 3.621 ha, sản lượng 9.089 tấn. Trong đó, sản lượng một số sản phẩm quả chủ lực, như: Xoài 1.090 tấn, nhãn 499 tấn, mận hậu khoảng 40 tấn, sơn tra 1.832 tấn đã được tổ chức liên kết giúp người dân tiêu thụ.

Tìm hiểu tại xã Mường Khoa, nhờ được tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật, nhiều hộ dân đã chú trọng ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, chuyển đổi diện tích đất dốc đang canh tác cây lương thực, các loại cây công nghiệp hiệu quả thấp để tiến hành quy hoạch chuyển đổi sang trồng các loại cây ăn quả, góp phần từng bước khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế về nông, lâm nghiệp, nâng cao chất lượng sản phẩm tạo giá trị hàng hóa, tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo.

Anh Lừ Văn Thói, cán bộ nông lâm xã Mường Khoa, cho biết: Những năm qua, xã luôn chú trọng chỉ đạo nhân dân chăm sóc diện tích cây ăn quả và diện tích cây trồng đã cải tạo. Hiện, tổng diện tích cây ăn quả của xã đạt 468,85 ha, gồm: Chuối 145,8 ha, diện tích cho sản phẩm 135 ha; xoài 135 ha, diện tích cho thu hoạch 59 ha, sản lượng 36,2 tấn (trong đó xuất khẩu 7,9 tấn); nhãn 142 ha, diện tích cho thu hoạch 44 ha, sản lượng 79,2 tấn; còn lại hơn 46 ha diện tích cây ăn quả các loại khác...

Khi dịch Covid-19 bùng phát mạnh khiến nhiều mặt hàng nông sản khó tìm được thị trường tiêu thụ, trong đó có sản phẩm quả xoài của nông dân xã Mường Khoa. Mặc dù giá bán chỉ 10-15 nghìn đồng/kg, nhưng gần 1 ha xoài giòn đã mang lại cho gia đình bà Lừ Thị Chói, bản Pót, xã Mường Khoa gần 40 triệu đồng. Năm 2017, gia đình bà đầu tư gần 20 triệu đồng mua giống, phân bón trồng hơn 400 gốc xoài. Sau 3 năm trồng, cây xoài sinh trưởng, phát triển tốt và cho lứa quả đầu tiên. Bà Chói cho biết: Gia đình tôi đã chuyển đổi diện tích đất đồi trước đây trồng ngô sang trồng xoài. Cây xoài rất hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương, lớn nhanh, quả to, ngọt, thơm. Hiện, gia đình tôi tiếp tục đầu tư mở rộng diện tích trồng xoài và trồng thêm nhãn.

 Bắc Yên xác định phát triển nông nghiệp theo hướng tập trung, gắn sản phẩm chủ lực và thế mạnh của huyện với vùng sản xuất tập trung có lợi thế cạnh tranh cao; sản xuất chế biến sản phẩm nông nghiệp theo hướng chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm nhằm nâng cao giá trị gia tăng gắn với thị trường tiêu thụ. Ông Lê Văn Kỳ, Chủ tịch UBND huyện Bắc Yên, cho biết: UBND huyện chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan tăng cường công tác tập huấn tự nguyện hướng dẫn kỹ thuật ghép, cải tạo, đốn tỉa, chăm sóc cây, quả, phòng trừ sâu bệnh hại cho các nhà vườn, hộ dân. Xây dựng các mô hình thâm canh cây ăn quả chất lượng cao, tổ chức cho người dân tham quan các mô hình hiệu quả trong và ngoài huyện; rà soát diện tích, loại cây ăn quả chi tiết đến từng hộ dân, từ đó xây dựng và triển khai áp dụng theo quy trình kỹ thuật khung nhằm tạo ra sản phẩm quả chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của thị trường.

Bên cạnh đó, huyện Bắc Yên chỉ đạo nâng cao hiệu quả hoạt động của các hình thức tổ chức sản xuất, năng lực và vai trò của các tổ chức hợp tác của nông dân trong việc tổ chức sản xuất theo chuỗi từ cung cấp dịch vụ đầu vào, bảo quản, chế biến nông sản và tiếp cận thị trường; ưu tiên vận dụng các nguồn vốn, chính sách hỗ trợ sản xuất thông qua các hợp tác xã, doanh nghiệp nhằm thu hút đầu tư hình thành các liên kết chuỗi giá trị bền vững. Thúc đẩy phát triển các cơ sở sơ chế, chế biến sâu tiêu thụ sản phẩm quả tại chỗ cho người nông dân; chỉ đạo phát triển sản xuất theo hướng sản xuất tập trung, ứng dụng công nghệ cao, sản xuất theo quy trình VietGAP, GlobalGAP hoặc các tiêu chuẩn tương tự; khuyến khích đầu tư sản xuất, phát triển các sản phẩm OCOP của địa phương từ sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là các sản phẩm quả...

Với việc khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng kém hiệu quả kinh tế sang trồng các loại cây ăn quả phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng ở địa phương. Đó một trong những hướng đi bền vững của huyện Bắc Yên trong phát triển kinh tế nông nghiệp, góp phần nâng cao đời sống người dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo, đẩy nhanh quá trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.